Cari Oran Nedir? Cari Oran Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Şirketin dönen varlıklarının kısa vadeli borçlarını karşılama oranına cari oran ismi verilmektedir. Bunun yanında likiditesine bakılmaksızın bütün dönen varlıkların hesaba katılmasına da cari oran denmektedir. Cari oran hesaplaması yapılırken bütün dönen varlıklar hesaba katılır ve likidite oranları arasında yer alır. Bunun yanında cari oran, işletmenin dönen varlıklarının kısa vadeli borçlarına yeterliliğini ölçer. Cari oran işletmelerin kredi analizlerinin yapılmasında oldukça önemlidir.

Cari Oran Nasıl Hesaplanır?

Cari oran aşağıdaki gibi hesaplanır:

Cari Oran = [Dönen Varlıklar Toplamı] / [Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar]

Cari oranın 1’ in altında olması demek, işletmenin dönen varlıklarının kısa vadeli yabancı kaynaklara yetersiz olması anlamına gelmektedir. Bundan dolayı genelde cari oranın 1’in üzerinde olması beklenir. Bununla birlikte cari oranın çok yüksek bir orana çıkması (örneğin 2 ve üstü) âtıl olarak kalan likiditenin olduğuna yorumlanabilmektedir.

Cari oran hesaplamasıyla işletmelerin kısa vadeli borçlarını ödeyebilme gücü ortaya çıkarılmış olur. Kredi için bankaya başvuru yapacak bir firma için kredi neticesinde cari oran değeri önemlidir. Cari oranın genel uygulamada beklenen oransal değeri 2’dir. Fakat bu oran, firmanın sektörüne, piyasa koşullarına, ülkenin ekonomik şartlarına ve firmanın analizinin yapıldığı dönemde herhangi bir yatırımı olup olmadığına göre değişir. Ülkemizde özellikle üretim yapan firmalarda bu oranın 1,8 seviyesinde olması makul bir değer olarak kabul edilir.

Cari Oran Nasıl Yorumlanır?

Cari oran formülüne yukarıda değinmiştik (Cari Oran=Dönen Varlıklar/Kısa Vadeli Borçlar). Bu hesaplamada cari oranın 1 olması; firmanın sahip olduğu dönen varlıkları ile kısa vadeli borçlarını ancak ödeyebildiğini gösterir. 2 olması ise, firmanın kısa vadede ödemesi gereken borçlarının 2 katı kadar likit varlığa sahip olduğunu belirtir.

Satıcı ve bankalar gibi firmaya kısa vadeli borç verenler açısından cari oranın yüksek olması, olumlu karşılanır çünkü böylelikle firma borcunu rahatça geri ödeyebilecektir. Cari oranın düşük olması, firmanın finansal durumuna temkinli yaklaşılması gerektiği anlamına gelir. Bunun yanında, firmanın faaliyetlerini kesintiye uğratma ihtimali doğurabileceği için de olumlu gözle bakılmamaktadır.

Cari oran için kabul gören eşik değerler genel olarak aşağıdaki gibidir:

• 0 – 1,00: Cari Oran düşük seviyededir
• 1 – 1,85: Cari Oran kabul edilebilir seviyededir
• 1,85 ve üzeri: Cari Oran iyi seviyededir

Bu değerler arasında bulunan oran ne kadar yukarıdaysa o kadar olumlu bir durumdur. Bunun yanında yalnızca bir döneme ait cari oranın tek başına değerlendirilmesi de yeterli olmayacaktır. Oranın bilanço dönemleri itibariyle trendi de takip edilmelidir. Cari oranın 10-15 gibi aşırı yüksek bir oranda olması da firmanın sahip olduğu nakdi, yeterli verimlilikte kullanamadığına veya yanıltıcı bir bilançoyu göstermektedir. Cari oranın kaç olması gerektiğini genel eşik değerlerle beraber, sektör belirler. Cari oran yorumlanırken diğer oranlarla beraber yorumlanması da önemlidir. Cari oran yorumlaması özellikle faaliyet oranları ile beraber değerlendirilirse daha kolay yapılabilir. İyi bir analiz yapmak açısından cari oranın ne kadar olumlu veya olumsuz olduğunu yorumlayabilmek için sektör ortalaması ile karşılaştırmak gerekir.

Cari Oran Hesaplanırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Cari oran hesaplaması yapılırken firmanın satış yapma koşulları, göz önüne alınacak unsurlar arasındadır. Bir firmanın tahsilatlarının büyük bir kısmı peşin yapılıyorsa vadeli tahsilatı daha fazla olan başka bir firmaya göre cari oranı düşük çıkabilir. Bu yüzden cari oran düşüklüğünün nedenlerinin araştırılması önemlidir, çünkü firma kendini korumak amacıyla daha sağlam firmalarla çalışmayı tercih etmiş olabilir.

Dönen varlıkların kalitesi mutlaka incelenmesi gereken bir konudur. Stok değerleri gerçeği yansıtmalı ve firma özelinde analizi yapılmalıdır, çünkü bazı firmalar stoklu çalışmak durumundayken bazıları sipariş üzerine çalışmaktadır. Bu da cari oranı etkileyen bir durumdur.