İş Kazası Bildirimi Nedir, Nasıl Yapılır?

İşyerinizde bir çalışanınızın başına bir kaza geldiğinde panik yapmamak ve en doğru yolları izleyerek süreci ilerletmek gerekir. Bu noktada yapılması gereken ilk şey iş kazası bildirim yapmaktır. İş kazası bildirimi nedir? Nasıl yapılır? detayları yazımızda inceleyebilirsiniz.

İş Kazası Nedir? İş Kazası Nedenleri Nelerdir?

Öncelikli olarak iş kazası kavramını ve nedenlerini detaylandırmak, olayların kapsamını, çalışan ve işveren boyutlarını anlamak için sağlıklı olacaktır. İş kazası nedir? Ülkemizde ve dünyada farklı iş alanlarında ve sektörlerde çalışmakta olan kişilerin başına gelebilen, hem çalışan kişilerin sağlık durumlarını etkileyen, hem de işverenleri ekonomik anlamda zorda bırakabilen olaylara iş kazası adı verilmektedir.

İş kazaları nedeniyle çalışanlar sadece basit yaralanmalarla da karşılaşabilir, uzuv ve can kaybıyla da karşılaşabilirler. Bunlarda önemli sonuçları olan durumlar ortaya çıkarır. Çalışan kişinin yaşadığı iş kaza ile, çalışmama durumuna gelmesi yani oluşan iş gücü kaybı durumu üretim ve ülke ekonomisi için zarar anlamına gelmektedir. İş kazası neden olur? İş kazası oluşum nedenlerini iki farklı başlık ve kaynakta değerlendirmek gerekir. Bunlar;

• İşçi Kaynaklı Nedenler: Kazaya uğrayan kişinin, işin verdiği risklerden çok kendi dikkatsiz ve güven içermeyen tavırlarının getirisi olarak kazaya uğramasından, diğer bir deyişle de, eğitim, donanım, bilgi ve fiziki yeterlilik anlamında sorun yaşanmasından dolayı iş kazaları oluşabilmektedir. İşçilerin, iş güvenliği ve sağlığı ile ilgili olarak bilgi yetersizliğine sahip olmaları önemli sorunları ortaya çıkarmaktadır. İş kazalarının işçi kaynaklı nedenleri; iş disiplini konusunda uyumsuz olmak, mecburi olan kişisel güvenlik için gerekli koruyucu ekipmanları kullanmamak, talimatlara uyumsuz şekilde üretim araçlarını kullanmak, kullanım yöntemini bilmeden bir üretim aracını kullanmaya çalışmak, yetki ve izin olmadan tehlikeli olabilecek bir bölgeye veya alana girmek, asli görevinin dışında farklı işler yapmak olarak sıralanabilir.

 

• Çalışma Koşulları Kaynaklı Nedenler: Maalesef günümüzde birçok işyerinde karşımıza çıkan iş kazalarına, işçi kaynaklı sebeplere ek olarak işveren ve iş ortamının neden olduğu da bir gerçektir. Güvenli olmayan çalışma koşulları birçok iş kazasının en önemli nedeni olmaktadır. Çalışma koşulları kaynaklı iş kazaları; yapılan iş için doğru olmayan aletlerin kullandırılması, gerekli koruyucu ekipmanları olmaması, çukur gibi tehlike içeren alanlara uyarıcı levha konulmaması, üretim makinelerinin periyodik olarak kontrol ettirilmemesi, tehlikeli yüksekliklerde ürün veya malzeme bulunması, çalışma ortamında yeterli uyarıcı levhaların olmaması, patlama ihtimali olan malzemelerle ilgili yetersiz önlemler alınması gibi sebeplerle gerçekleşebilmektedir.

İş Kazası Bildirimi Nedir?

Oluşan iş kazalarında, konuyla alakalı olan kurumlara bildirilmesi gereken iş kazası detayları, iş kazası bildirimi nedir sorusunun cevabıdır. Olası bir iş kazası durumunda bu bildirimi yapma işverenin sorumluluğundadır. Kanunun gerekliliği olarak iş kazası gerçekleştikten sonraki 3 iş günü dahilinde iş kazası bildirimi mutlak suretle yapılmak zorundadır. Eğer ki bu bildirim gerçekleşmezse, bu durum da Sosyal Güvenlik Kurumu ilgili işverene ve firmasına idari para cezası kesecektir.

Bildirim zamanında yapıldı ancak işveren iş kazası konusunda hatalı bulunduysa; bu durumda da yine aynı şekilde konuyla ilgili sorumluluk ve cezai yaptırım kesilen, işveren ve firması olacaktır. Sosyal Güvenlik Kurumunun kazaya uğramış kişiye yardım hizmeti sunabilmesi, için iş kazası bildiriminin mutlaka yapılmış olması gerekmektedir. Eğer ki iş kazası bildirimi yapılmadıysa, çalışan kişi iş kazası sonucu vefat bile etse SGK bu konuda yardımda bulunmayacaktır.

İş Kazası Bildirimi Hangi Durumlarda Yapılmalıdır?

Her kaza iş kazası değildir, her iş kazası da iş kazası bildirimi gerektirmez. Peki, iş kazası bildirimi hangi durumlarda gerekir?;

• Sigortalı çalışanın, işverenin verdiği işi işyeri ortamında yaparken kaza olması,
• Sigortalı çalışanın, işle ilgili olarak işyeri dışında bir yere gönderildiği sırada kaza olması,
• Sigortalı çalışanın emzirme döneminde olması ve iş kanunu gereği hakkı olan emzirme zamanları dahilindeyken kaza olması,
• Sigortalı çalışanın, işyerine gidiş geliş süreçlerinde işverene sağladığı servis imkanı süreçlerinde kaza olması, iş kazası sınıfına girmektedir.
• Ancak bilinmesi gereken bir durumda, bir kazanın iş kazası olması için en azından ciddi bir yaralanma durumunun olması gerekmektedir. Parmağın hafif yaralanması ve incinmesi uzuv kaybına neden olmadığı için iş kazası sınıfına dahil edilmemektedir. Dolayısıyla iş kazası bildirimi yapılmasına da gerek yoktur.

İş Kazası Bildirimi Süresi Nedir?

İş kazasının ve iş kazası bildiriminin tanımını ve nelerin iş kazası bildirimi gerektirdiğini gördükten sonra şimdi de iş kazası bildirim süresi nedir konusunu detaylandıralım. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereği 3 iş günü dahilinde iş kazası bildirimi ilgili kurumlara yapılmak zorundadır. Kaza günü birinci gün kabul edilir ve 3 iş günü dahilinde bildirim yapılmış olmalıdır.İş kazaları genel olarak adli bir vaka olarak düşünülür ve çalışan kişi için bildirim oldukça önemlidir. Mağduriyet yaşamaması için mutlaka bildirim yapılmış olmalıdır.

İş Kazası Bildirimi İçin Gereken Formu Kim Doldurur?

İş kazası durumu oluştuğunda yapılması gereken iş kazası bildirim işlemi süreçleri oldukça kolaydır. Bu işlem için direkt olarak Sosyal Güvenlik Kurumuna gidip form doldurabilir veya internet üzerinden e-devlet ile iş kazası bildirim formunu doldurup işlemi gerçekleştirmek mümkün olmaktadır.

İş kazası durumunda kazaya uğrayan kişinin bağlı olduğu işveren sayısı birden fazla olduğunda işveren sorumludur. Ancak kişi kendi işini yaparken kaza geçirdiyse bildirimi kendi yapmak durumundadır. Üniversite dahilinde yarı zamanlı olarak çalışan öğrencilerin kazalarında ise, üniversite üzerinden iş kazası bildirimi yapılır. İnşaat alanlarında gelişen kazalarda ise şantiyelerin şefleri oluşan kazaları anında bildirmek zorundadır ve sorumludurlar.

İş Kazası Bildiriminden Dolayı Denetleme Olur Mu?

İş kazaları konusunda merak edilen konulardan biri de iş kazası bildirimi sonrası denetleme oluyor mu? konusudur. Aslında Sosyal Güvenlik Kurumu dahilinde bu tip durumları denetleyen teftiş eden bir departman yoktur. Geçmişte de bugünde bu tip bir ekip hiç olmamıştır. Denetleme olmasa bile iş kazası bildirmeme durumu olduğunda ceza almak olasıdır. İş kazasına uğrayan çalışan hastane kayıtları ve diğer olası delillerle SGK müdürlüklerine üzerinden başvuru ve şikayette bulunabilir. Bu tip davaların sonuçlanması 2-3 yıl süren süreçlerde gerçekleşmektedir.

Tazminat davaları maddi ve manevi olarak açılır ve tazminat hesaplamalarında da birçok farklı kriter ve değişken baz alınmaktadır. Bu değişkenler; kişinin maaşı, yaşı, işgücünde oluşan kayıp oranı, SGK yardımları, işveren ve çalışanın kazadaki kusur oranları olarak sıralanabilir. Manevi tazminat konusunda ise yaşanan olayın yarattığı duygu durum farklılıkları mahkemenin önüne sunulur.

İş Kazası Bildirimi Yeterli Olur Mu?

Bir iş kazası olduğunda işveren bu kazayı, yukarıda açıkladığımız gibi 3 iş gününde ilgili kuruma bildirmek zorundadır. İşveren bildirim sonrası oluşan kazayı kayıt altına almak ve ilerisi için gerekli olan tüm incelemeleri yapıp önlemleri almakla yükümlüdür.

İş kazasının oluşmasını sağlayan sebepler, şahitlerin açıklamaları, olay yerinin fotoğraflanması, sürecin sonrasında da alınan önlemlerin belirtilmesi ile iş kazası raporu tutulur ve bu rapor kayıt altında saklı tutulur. Ancak özetle iş kazası bildirimi yeterli midir? Hayır! Tek başına iş kazası bildirim yapmak yeterli olmamaktadır.