Geçici Vergi Beyannamesi Nedir? Geçici Vergi Beyannamesi Düzenlenmesi?

Vergi matrahı ile varlık ve yükümlülüklerin bilançodaki defter değeri arasında bir fark olduğunda geçici farklar ortaya çıkar. Kalıcı farklar, gelir veya gider kalemlerinin vergi ve mali raporlamaları arasındaki ve gelecekte geri alınmayacak olan farklardır. Geçici Vergi Beyannamesi, kazanç vergilerinin tahsilatını öne almayı ve kazançların elde edildiği takvim yılına yaymayı amaçlamaktadır. Geçici vergiler, Geçici Vergi Beyannamesi düzenlemek için beyan edilir ve bu beyana istinaden ödenir. Geçici Vergi Beyannamesi örneğine https://www.gib.gov.tr/yardim-ve-kaynaklar/beyanname-formlari-bildirimler adresinden ulaşabilirsiniz.

Serbest meslek sahibi, ticari kazanç sahiplerinin, kurumlar vergisi yükümlülerinin cari vergilendirme döneminin gelir ve kurumlar vergisine, 3 aylık kazançları üstünden hesaplanarak ödenen vergi türü uygulamasıdır. Kurumlar Vergisinin yılsonunu beklemeden, üç ayda bir elde edilen kazancın vergisinin önceden tahsil edilme işlemine geçici vergi ismi verilir. Bu yüzden peşin vergi imside verilebilmektedir.  .

Kimler Geçici Vergi Öder?

• Ticari kazanç sahipleri, serbest meslek erbabı, kurumlar vergisi mükellefleri geçici vergi öderler ancak basit usulde vergilendirilenler hariçtir.
• Adi ortaklıklar ile kolektif şirketlerde ortakların, komandit şirketlerde komandite ortakların şirketten aldıkları kazançlar, şahsi ticari veya mesleki kazanç sayıldığından geçici verginin konusuna giriyor ve geçici vergi ödemeleri gerekiyor.
• Türkiye’de işyeri veya daimi temsilcisi bulunan dar mükellefiyete tabi kurumlar için ise uygulama aynıdır. Bu faaliyetleri dolayısıyla geçici vergi ödemek mecburiyetindeler.
• Gelir veya kurumlar vergisinden muaf olanlar geçici vergi ödemezler. Bunlardan muafiyet şartlarını kaybedenler, mükellef oldukları tarihten itibaren geçici vergi ödemekle yükümlüdürler.
• Noter bulunmayan yerlerde Adalet Bakanlığınca geçici yetkili noter yardımcısı olarak görevlendirilenler, bu kazançları dolayısıyla geçici vergi ödemezler. Bir istisna var, bu kazançların dışında kalan ticari veya mesleki kazançları için geçici vergi ödemek zorundadırlar.

Kimler Geçici Vergi Ödemez?

• Basit usulde vergilendirilen gelir vergisi mükellefleri vergi ödemez,
• Kurumlar vergisi mükellefleri, tasfiye dönemlerinde vergi ödemez,
• Yıllara sâri inşaat (yapımı bir takvim yılını aşan taahhüt isleri) ve onarma işi yapanlar vergi ödemez,
• Ücret geliri elde edenler vergi ödemez,
• Menkul ve gayrimenkul sermaye iradı sahipleri vergi ödemez,
• Zirai kazanç sahipleri vergi ödemez,
• Diğer kazanç ve irat elde edenler vergi ödemez,
• Kazançları vergiden istisna edilen serbest meslek erbabı ile noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar vergi ödemez,

Geçici Vergi ödemeyeceği açıklanan kişiler için özel bir durum vardır.  Bu işlerinden elde ettikleri kazançları haricinde kalan ticari veya mesleki kazançları sebebiyle Geçici Vergi ödemek mecburiyetindeler.

Geçici Vergi Nasıl Hesaplanır?

Dönemin 3 aylık kazançlarına, gelir vergisinin ilk tarife diliminde yer alan oranının %15 uygulaması yolu ile hesaplanır. Kurumlar vergisi yükümlüleri için geçici vergi oranı kurum kazancı üstünden %20 olarak uygulanır.

Ödenmemiş olan Geçici Vergi bir sonra ki dönem beyannamesinden mahsup edilebilir?

Yıl içinde bir önceki dönemde ödenmemiş olan geçici vergi ile ilgili;  ödenme şartına bağlı olmaksızın bir sonraki dönem beyannamesinden mahsubu elbette mümkündür.

Tahakkuk eden ancak ödenmeyen geçici vergi için çözüm var.

Üçer aylık kazançlar üzerinden tahakkuk ettirilmiş, ancak ödenememiş ise yıllık beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup imkânı bulunmadığından geçici vergi tutarları terkin edilir.

Terkin edilen geçici vergi tutarına, gelir vergisi mükellefleri için 1 Mart, kurumlar vergisi mükellefleri için 1 Nisan olmak üzere, vade tarihinden terkin edilmesi gereken tarihe kadar gecikme zammı uygulanır.

Geçici Verginin eksik beyanda bulunulması durumunda ne yapılır?

Geçmiş zamanlara ait Geçici Verginin %10’u aşan miktarda eksik beyan edilmişse, eksik bildirilen tutar için yapılacak re’sen veya ikmalen tarhiyata vergi ziyaı cezası ile gecikme faizi uygulanır.

Adi Ortaklıkta Geçici Vergi Beyannamesi Nasıl Düzenlenir?

Adi ortaklıkta Geçici Vergi Beyannamesi’ni GİB portalından düzenlemek için:

• Her bir ortak, GİB portalında sisteme giriş yaparak sol menüde yer alan “Muhasebe Bilgileri” bölümündeki “Hesap Özeti” menüsüne tıklıyoruz.
• “Kazanç Hesaplama” bölümüne geliyoruz ve “Hesaplama Türü” olarak “Mali”yi seçiyoruz.
• “Başlangıç ve Bitiş Tarihleri” belirlendikten sonra sağ alt köşede bulunan butonlardan “Oluştur” butonuna basıp “Kaydet”e tıklıyoruz.
• Ardından “Beyannameler” başlığı altında yer alan “Geçici Vergi” menüsüne tıklıyoruz ve “Oluştur” butonuna tıklıyoruz.
• Bu bölümde beyannamenin içerik bilgileri, defterdeki bilgilere göre otomatik olarak ekrana gelmektedir.
• Oluşturulan beyanname üzerinde kâr ve zarar alanlarına manuel olarak müdahale edebilirsiniz.
• “Ekler” kulakçığındaki ilgili alanların da manuel doldurulmasından sonra “Onayla ve Kaydet” butonuna basıyoruz. Sol menüde yer alan “Mali Müşavir İşlemleri” başlığı altında yer alan “Beyanname İşlemleri” tıklanarak ilgili beyannamelerin türüne göre “Paket Gönderilecek” kutucuğu işaretlenerek “Gönder” butonuna basılarak beyanname gönderilir.
• Bir ortaklığın, beyanname gönderme yetkisi olan ortağı da kendi sayfasında iken “Geçici Vergi Beyannamesini” bu sayfadan gönderebilir.
• Beyannameler” başlığı altında yer alan “Geçici Vergi” menüsü üzerinden “Oluştur” butonuna basıldığında, beyannamenin içerik bilgileri ekrana gelecektir. İlgi alanlar üzerinde defterden gerekli aktarımların ve elle (manuel) alanların doldurulmasından sonra “Onayla ve Gönder” butonuna basıldığında beyanname gönderilebilecektir.